Gisteren vroegen we jullie je vragen over speciaalbier aan de Beer te stellen met de hashtag #speciaalbiervraag. En gelijk hadden we een
super interessante vraag van Jeroen te pakken. Zo interessant dat we hem niet binnen het weinige aantal karakters van Twitter konden beantwoorden. Vandaar dat we hem vandaag via ons blog beantwoorden. Blijf je vragen stellen en hou #speciaalbiervraag in de gaten...
@beerinaboxnl waarom heet #speciaalbier speciaalbier #speciaalbiervraag
Het antwoord op je vraag is best een bijzondere. Want de term speciaalbier bestaat officieel niet en zou ook niet mogen bestaan. Hij wordt dan eigenlijk ook alleen in Nederland gebruikt en voornamelijk om aan te geven dat je geen pils koopt maar echt bier. Zoals een Belgische barman je zal vertellen, de term speciaalbier bestaat niet, want bier is altijd speciaal.
Het woord speciaalbier is wel opgenomen in de Dikke van Dale en staat omschreven als: “Speciaalbier is alle bier behalve pilsener”. Het Groene Boekje ontkent het woord echter tot op de dag van vandaag. De term speciaalbier is waarschijnlijk ontstaan in de periode dat Nederlanders Belgisch bier meenamen na hun vakantie, of verhalen vertelden over het lekkerste biertje dat ze ooit hebben geproefd. Belgisch bier was speciaal voor ons omdat onze Nederlandse brouwerijen allen een bijna identiek bier brouwden en het enige onderscheid dat ze konden maken was hoe de brouwerijen hun bier verkochten (commercials etc)
Om het kort samen te vatten heb je dus twee soorten bier; Bier en Pilsener. Pilsener is een generiek product dat vrijwel identiek is qua smaak en ingrediënten. Echt bier (volgens de Dikke van Dale dus speciaalbier) heeft talloze verschillende smaken, geuren en kleuren.
UPDATE:
Jeroen kwam terug met deze tweet:
Waarop onze Proefmeester eens goed zijn vingers knakte en met de volgende respons kwam :)
Pilsener is inderdaad een soort van bier
Echter valt dit in een eigen categorie. Het verschil tussen pilsener en bier is de wijze waarop het wordt vergist. De meeste “speciaalbieren” worden vergist op een temperatuur tussen 15 en 25 graden terwijl pilsener word vergist en gerijpt tussen de 0 en 7 graden celcius. Vanwege de verschillen in temperatuur wordt er een ander type gist gebruikt. Pils is ondergistend terwijl “speciaalbier” bovengistend is. Ook de tijd die pils nodig heeft van start tot eindproduct is vele malen korter omdat de grote pilsbrouwerijen snel enorme hoeveelheden willen kunnen brouwen. Hoe meer smaken en aroma’s en alcohol een bier bevat hoe langer het bier moet rijpen.
Bier wordt voornamelijk door kleine en ambachtelijke brouwerijen gebrouwen
En deze brouwerijen beschikken al dan niet over een eigen brouwinstallatie. Hierbij staat passie en toewijding voorop en de liefde voor het product heeft de brouwers (zoals ikzelf) doen besluiten van hun hobby hun beroep te maken. Er zijn goede voorbeelden van brouwerijen die klein zijn begonnen maar langzamerhand zijn uitgegroeid tot een begrip, denk bijvoorbeeld aan Texels (tegenwoordig behoren zij tot de 8 grote Nederlandse brouwerijen en zijn de enige speciaalbier brouwerij)
Ook de manier waarop bier en pils worden gedronken is verschillend
Pils wordt zo koud mogelijk getapt (tussen de 0 en 4 graden) terwijl een mooi donker bier gerust op 12 tot soms zelfs 18 graden geschonken kan worden. Hoe kouder een bier, hoe minder je proeft. Smaken komen pas echt goed vrij bij iets hogere tempraturen. Dat is voor pils niet belangrijk, daarbij gaat het voornamelijk om doordrinkbaarheid.
Pils is eigenlijk een soort van nakomertje in de bierwereld
Vanwege de gekoelde vergisting en rijping was het pas mogelijk echt productie te brouwen toen de koeltechniek zich wat verder had ontwikkeld. De pils brouwerijen waren een van de eerste die beschikten over koeling en dat was ook belangrijk voor de inwoners van Nederland die hun ijs bij de brouwerijen kochten om groenten, vlees en dergelijke gekoeld te kunnen bewaren. Bier bestaat al ruim 4500 jaar waar pils net 80 jaar bestaat en daarmee verreweg het jongste biertype is. Er worden overigens ook wel sommige speciaalbieren gekoeld vergist. Maar dat is zo ontstaan omdat sommige biertypen alleen in de winter werden gebrouwen en daarmee niet op kamertempratuur konden worden vergist.
Interessant: Keuringsdienst van Waarde over pils
Een aantal jaar geleden heeft het
NPO programma “de keuringsdienst van waarde” een aflevering gemaakt over pils. Zij hebben alle grote brouwerijen uitgenodigd om deel te nemen aan een blindproeverij. De enige brouwmeester die zijn eigen bier heeft kunnen herkennen was van Hertog Jan. Heineken deed niet mee te mee aan die aflevering.
Heb je ook een vraag? Stel hem via de socials met #speciaalbiervraag
We zijn nu wel lichtelijk onzeker of we die hashtag nog moeten gebruiken :)
