Het is een vraag die onze Beer steeds vaker krijgt; “hoe wordt speciaalbier eigenlijk gebrouwen”? In dit artikel zetten we de negen belangrijkste stappen op een rij. Veel brouwplezier! Foto is van Hans Splinter en is gevonden via
Flickr met "Commercial use allowed"
Stap 1: Je hebt een recept nodig
Een goed begin is het halve werk. Zo is het ook met brouwen. Je recept bepaalt welke ingredienten je gebruikt en hoe je die combineert om tot de gewenste smaak, kleur en aroma te komen. Je zult goed na moeten denken wat je naar voren wilt laten komen in het bier.
Stap 2: Maischen
In de Maischketel worden de gemoute en ongemoute tarwe, gerst en andere granen gestort. De mout laat suikers vrij die door de gist worden omgezet in alcohol. Door het Maischen ontstaat ook de kleur en de smaak, die de ruggengraat van het bier vormen. In de maischketel wordt water verwarmd waaraan de mout word toegevoegd en in enkele stappen naar 78 graden Celsius wordt gebracht. Hoe langer het maisch-schema hoe meer enzymen er kunnen worden omgezet in (vergistbare) suikers.
Stap 3: Filteren
Zodra het maischen klaar is, wordt de hele inhoud van de maischketel in de filterkuip gestort en scheiden we de wort van de mout. De mout word vervolgens nagespoeld met heet water om ervoor te zorgen dat er geen suikers in de mout achterblijven. Gebruikte mout kan aan de boer om de hoek worden gegeven die het als krachtvoer gebruikt voor zijn vee (die zijn er dol op!)
Stap 4: Koken
Tijdens het kookproces wordt er hop toegevoegd aan de wort, die zorgt voor conservering en een heerlijke bitterheid in het bier. Ook worden er tijdens het koken kruiden en soms zelfs fruit toegevoegd. Door het koken van de wort is het helemaal steriel en was daardoor vroeger veiliger om te drinken dan water! Na het kookproces blijft er “jong bier” over.
Stap 5: Koelen
Omdat gist niet kan overleven in een omgeving die warmer is dan 25-30 graden Celcius, moet het bier worden gekoeld. Het jong bier word teruggekoeld tot ongeveer 25 graden waardoor de eiwitten er ook makkelijk uit te filteren zijn. Dit zorgt op zijn beurt weer voor een helder bier (als dat past bij de bierstijl).
Stap 6: Whirlpool
Om te zorgen dat er geen hop of eiwitten mee het vergistingsvat in gaan, gebruiken brouwerijen een whirlpool. Dardoor word het jong bier rondgedraaid tot er een draaikolk ontstaat waarin de hop, eiwitten en andere ongewenste stoffen zich in het midden verzamelen en het jonge bier kan worden afgetapt.
Stap 7: Vergisting
Na het brouwproces houden we jong bier over. Dit is vol van smaak ,echter missen er nog 2 belangrijke factoren in het bier: alcohol en koolzuur. Gist eet suikers en zet deze om in alcohol en koolzuur! We kunnen dus geen bier maken zonder gist. De hoofdvergisting duurt 5 dagen tot 2 weken. Daarna gaan we over tot het rijpen van het bier. Voor het vergistingsproces maken we onderscheid tussen bovengistend en ondergistend bier. Bovengistend zijn de speciaalbieren zoals tripels, IPA’s etc. Ondergistend zijn Lagerbieren zoals pils, maar ook Bockbier is ondergistend.
Stap 8: Rijping
Het is zover. Ons bier heeft alcohol, veel smaak en aroma. Nu moet het nog rijpen. Rijpen doen we om de smaken in harmonie te krijgen en aan elkaar te laten “wennen”. In het Engels noemen ze dit ook wel de “marriage” oftewel het huwelijk van de smaken en aroma’s in het bier.
Stap 9: Afvullen
Omdat niet iedereen een eigen gistvat heeft, moet bier worden afgevuld op flessen, blikjes of fusten zodat er thuis of in de kroeg van kan worden genoten. Tijdens het afvullen word er meer suiker en gist toegevoegd dat in de fles zorgt voor een klein beetje alcohol, maar misschien nog wel belangrijker: koolzuurgas. Door de koolzuur komen de aroma’s die in het bier zitten vrij bij het uitschenken. Tenslotte komt er een mooi etiket op en word het verpakt in dozen of kratten omdat een doos nou eenmaal makkelijker te vervoeren is dan duizenden losse flesjes.
